RADYUS (Fillet)-1

    1.TANITIM
    Radyus (Fillet), 3d parçalar üzerindeki yüzeylerin oluşturduğu kenarları yuvarlatmak için kullanılan bir komuttur. Aynı kenarlara değişik yarıçaplarda yuvarlatma yapılabilir. Makine çizimlerinde en çok kullanılacak komutlardandır. Çok iyi öğrenilmelidir.  
     Kenar  yuvarlatmalarında aşağıdaki kurallar uygulanır:
     1. Büyük yarıçaplı kenar yuvarlatmaları, küçük olanlardan önce yapılmalıdır.
     2. Parçalara eğim verilecekse, kenar  yuvarlatmadan önce yapılmalıdır.
     Radyus (Fillet) komutuna aşağıdaki yollardan biriyle ulaşılır ve çalıştırılır:
     ♦ Unsurlar (Features) araç çubuğu üzerindeki  Radyusdüğmesine tıklanır (Şekil 1).
     ♦ Ekle ►Unsurlar►Radyus Ver/Yuvarlat… (Insert ►Features►Fillet/Round…) yolu kullanılır.

        Şekil 1:”Unsurlar Araç Çubuğu” ve “Radyus” komut düğmesi

    2.SABİT BOYUTLU RADYUS (Constant Size Fillet)
    Aynı kenara veya tüm kenarlara aynı yarıçaplı yuvarlatma yapılır. Sabit boyutlu yuvarlatma yapmak için aşağıdaki yol izlenir:
    1. Kenarları yuvarlatılacak parça ekrana yerleştirilir (Şekil 2).
    2. Radyus (Fillet) komutu çalıştırılır. Aynı isimde özellik yöneticisi görüntülenir (Şekil 3). Özellik yöneticisinde aşağıdaki işlemler yapılır:

 
    Şekil 2:Parça                                Şekil 3: “Radyus (Fillet)” özellik yöneticisi

       ♦ Manüel (Manual) sekmesine tıklanarak aktif yapılır.
       ♦ Radyus Tipi (Fillet Type) bölümünden Sabit Boyutlu Radyus (Constant Size Fillet)  seçeneği seçilir.      
       ♦ Radyuslanacak Öğeler (Items to Fillet)  bölümündeki boşluğa tıklanır ve parça üzerinde yuvarlatılacak kenar seçilir. Seçilen kenarın ismi boşlukta görüntülenir. Bir ön izleme meydana gelir (Şekil 4)
       ♦ Radyus Parametreleri (Fillet Parameters)  bölümündeki Yarıçap (Radius)   kısmına yarıçap değeri girilir.
       ♦ Tamam (OK) düğmesine tıklanarak kenar yuvarlatma işlemi tamamlanır (Şekil 5).

 
        Şekil 4:Ön izleme                  Şekil 5:Radyus

    3.ÖZELLİK YÖNETİCİSİNDE YAPILAN DÜZENLEMELER
    Özellik Yöneticisi’ nde yukarıda yaptığımız düzenlemelere ilave olarak, aşağıdaki düzenlemeler yapılır:
    1. Radyuslanacak Öğeler (Items to Fillet) bölümünde (Şekil 6) aşağıdaki düzenlemeler yapılır:

    
      Şekil 6:Radyuslanacak Öğeler                Şekil 7:Hızlandırıcı düğmeler

       ♦ Seçim araç çubuğunu göster (Show selection toolbar) onay kutusu işaretlenirse seçilen kenarın hizasında düğmeler görüntülenir (Şekil 7). Parçanın şekline bağlı olarak seçme yapmayı sağlamaktadır. Bu düğmeler seçimi hızlandırır. Kenarı seçiniz ve düğmelere tıklayarak size uygun olanı seçiniz.
       ♦ Teğet yayma (Tangent propagation) onay kutusu işaretlenirse yaylarla birleştirilmiş tüm teğet kenarlar bir defada seçilir. İşaret kaldırılırsa sadece tıklanan kenar seçilir.
       ♦ Tam önizleme (Full preview)  seçeneği işaretlenirse yuvarlatmanın nasıl olacağı açık bir şekilde değişik renkte gösterilir. Bizim tercihimiz be seçenek olmuştur.
       ♦ Kısmi önizleme seçeneği işaretlenirse seçilen kenarlardan sadece bir kenarın yuvarlatma önizlemesini gösterir.
       ♦ Önizleme yok  seçeneği işaretlenirse ön izleme gösterilmez.
    Not: 3d parçanın yuvarlatılacak kenarları seçilir. Bu sırada kenarlar üzerinde ön izleme meydana gelir ve bir kenara bağlı etiket görüntülenir. Buradan da yarıçapın değeri değiştirilebilir (Şekil 8). Şekil 9’ da sonuç görülmektedir.

  
      Şekil 8:Ön izleme ve etiket               Şekil 9:Kenarları yuvarlatma sonucu             

    2. Radyus Parametreleri (Fillet Parameters) bölümünde (Şekil 10) aşağıdaki düzenlemeler yapılır:
       ♦ Radyus Yöntemi (Fillet Method)  kısmından Simetrik seçilirse verilen ölçü kenara bağlı iki yüzeye eşit olarak dağıtılır. Default yöntem budur. 

  
          Şekil 10:Simetrik kısmı                          Şekil 11:Asimetrik kısmı

        ♦ Radyus Yöntemi (Fillet Method)   kısmından Asimetrik (Simetrik Olmayan) seçilirse (Şekil 11) seçilen kenara bağlı her iki yüzeye ayrı yarıçap uygulanır.
        ♦ Uzaklık 1 ve Uzaklık 2 kısımlarına ayrı ayrı ölçü girilir. Kenar seçildiğinde bir önizleme meydana gelir (Şekil 12). Ölçüler etiketlerin üzerine tıklanarak değiştirilebilir.
        ♦ Yönü Ters Çevir    düğmesine tıklanırsa yarıçapların yerleri değişir.
        ♦ Profil kısmından  iki yarıçapın meydana getirdiği eğri düzenlenir. Eliptik, Konik Rho ve Sürekli eğrilik seçenekleri vardır. Bunlar arasında fazla bir fark yok. Seçenekleri deneyerek sonuçlarını görünüz ve ona göre karar veriniz.
        ♦ Tamam  düğmesine tıklanarak işlem sonuçlandırılır (Şekil 13).
        ♦ İptal (Cancel) X düğmesine tıklanırsa işlem iptal edilir.

   
     Şekil 12:Asimetrik önizlemesi          Şekil 13:Asimetrik yuvarlatma

    4.TAM DAİRE RADYUSU (Full Round Fillet)
    Tam Daire Radyusu, üç bitişik yüzey arasını ölçü vermeden yarım daire şeklinde yuvarlatmak için kullanılan bir komuttur. Ortadaki yüzeye Merkez Yüzey (Center Face) denir. Bu tip çizimlerde büyük kolaylık sağlamaktadır. Bu işlemi gerçekleştirmek için:
    1. Radyus (Fillet) komutu aktif çalıştırılır. Radyus (Fillet) isminde özellik yöneticisi görüntülenir (Şekil 14).  

                      Şekil 14:Özellik yöneticisi

    2. Özellik yöneticisinde aşağıdaki işlemler yapılır:
       ♦ Manüel (Manual) sekmesine tıklanır.
       ♦  Radyus Tipi bölümünden Tam Daire Radyusu (Full Round Fillet)seçeneği seçilir.
       ♦  Radyuslanacak Öğeler (Items to Fillet) bölümü özellik yöneticisine ilave edilir (Şekil 14). Burada aşağıdaki işlemler yapılır:
          >Yüz Seti 1  boşluğuna tıklanır ve parça üzerinde birinci yüzey seçilir.
          > Merkez Yüz Seti   boşluğuna tıklanır ve parça üzerinde ortadaki ikinci yüzey seçilir.
          > Yüz Seti 2  boşluğuna tıklanır ve parça üzerinde üçüncü yüzey seçilir. Seçilen yüzeylere birer etiket yerleşir. Ön izleme meydana gelir (Şekil 15).
       ♦  Özellik Yöneticisindeki Tamam (OK) düğmesine tıklanarak işlem sonuçlandırılır (Şekil 16).

                               
                      Şekil 15:Ön izleme                             Şekil 16:Yuvarlatma sonucu
 

    Not: Katı model resimleri pratik olarak döndürüp diğer taraflarını görmek için klavyedeki sağ, sol, aşağı ve yukarı yön tuşları kullanılır. Tekrar normal konuma gelmek için Standart Görünümler  araç çubuğu üzerindeki İzometrik, Trimetrik ve Dimetrik düğmelerinden birine tıklanır.